جدا از های و هوی کرکننده تبلیغی و خیز و جست ارگ هنوز بسیار زود است شیپورهای پیروزی تاپی را به نوا در آورد چون پرسش های بی پاسخ بسیاری در این زمینه وجود دارد.

من درباره لوله رسانی گاز ترکمنستان به پاکستان هنوز در سال های دهه نود در نوشته ای زیر نام «فتنه طالبان: آتشی که سال های سال افغانستان در آن خواهد سوخت» خاطر نشان ساخته بودم که نباید به پیاده شدن زودرس اینگونه پروژه ها امید بست. همینگونه در سال 2004 در سخنرانی ای که در سالن مرکز مطالعات استراتژیک و انستیتوت دیپلماسی وزارت خارجه داشتم در این زمینه ابراز تردید نموده بودم.

گزارش این نشست در یکی از شماره های فصلنامه مطالعات استراتژیک بازتاب یافته است. گذشته از اینها در کنفرانس بین المللی ای که در سال 2011 در دبی برگزار گردید نیز با دلایل فراوان به عملی شدن این پروژه ابراز تردید کردم و سرانجام در سال 2014 در یک نوشته تحلیلی نزدیک به 50 برگی زیر نام شکست راه ابریشم نو آمریکا که در قزاقستان به زبان روسی در یکی از نشریه های معتبر آن چاپ شد سخن از به بن بست رسیدن این پروژه بر زبان آورده بودم.

دشواری در کجا است؟
1. نخستین مشکل بر سر راه پیاده شدن این پروژه که از مطرح شدن آن یک ربع قرن می گذرد و هنوز هم به روی صفحه کاغذ مانده است مشکل سیاسی است. به این تفصیل که چند کشور مخالف عملی شدن آن هستند نخستین کشوری که مخالف است چین می باشد که خود به شدت به خرید گاز ترکمنستان ذینفع است و قرارداد بزرگی با دولت ترکمنستان بسته است و لوله رسانی گاز را هم از ترکمنستان به خاک خود کشیده است. چین هزینه های بسیاری را برای خرید گاز ترکمنستان به جان خریده است و مایل است در آینده کماکان گاز ترکمنستان را بخرد.

کشور دیگری که مخالف این پروژه است قطر می باشد چون خود در حال حاضر انحصار بازار گاز پاکستان و قسما هم هند را در دست دارد همینگونه ترکیه هم مخالف تحقق این پروژه می باشد چون خود مایل است گاز ترکمنستان را از راه بستر کاسپین و آذربایجان و گرجستان بخرد روشن است کشورهای آذربایجان و گرجستان را هم می توان در شمار مخالفان این پروژه شمرد. بی چون و چرا ایران هم با این پروژه دست کم رقابت دارد گذشته از اینها دولت افغانستان از پیش دست های خود را در پیوند با این پروژه با برانگیختن خشم ایران از بابت ساختن بندهای آب به روی رودخانه های مشترک بسته است ایران می تواند برای تنبیه کابل از ابزار سنگ اندازی در برابر تطبیق این پروژه کار بگیرد و به ویژه می تواند اقدامات خود را در این راستا با قطر، آذربایجان، ترکیه و چین هماهنگ گرداند. فراموش نباید کرد که اروپا نیز خود در خرید گاز ترکمنستان ذینفع است و چندان از پروژه حمایت نخواهد کرد یعنی در سرمایه گذاری در پروژه و فروش فناوری پیشرفته با آن همکاری نخواهد کرد.

2. دومین مشکل بر سر راه این پروژه هزینه آن است که در حدود 10 میلیارد دالر برآورد می شود که روشن نیست چه کسی آن را خواهد پرداخت. هند حاضر نیست ریسکی به این بزرگی را به گردن بگیرد. پاکستان توان آن را ندارد آمریکا سودی از آن ندارد و تنها می ماند عربستان سعودی که شاید برای سنگ اندازی بر سر راه پروژه صلح یعنی رسیدن گاز ایران به پاکستان میلیاردها دالر را هزینه کند اما هیچ تضمینی برای این کار وجود ندارد زیرا عربستان خود به دلیل جنگ یمن با مشکلات مالی فروان روبرو است بانک انکشاف آسیایی هم در حرف از پروژه حمایت می کند اما در عمل تاکنون کاری نکرده است چون من خود زمانی از نزدیک شاهد کار این بانک در این زمینه بودم می توانم با قاطعیت بگویم که برخورد آن با مساله سیاسی است از اینرو کمترین اعتمادی نمی شود به وعده های میان تهی این بانک کرد یک مشکل دیگر این است که کسی حاضر نیست تنها برای رساندن گاز ترکمنستان به پاکستان ده میلیارد دالر را در افغانستان بی سروپا با خطر روبرو سازد. پروژه تنها در صورتی می تواند جدی گرفته شود که هند به آن علاقه بگیرد هند هم بر پاکستان اعتماد ندارد می ترسد مبادا طوری شود که به دام پاکستان بیفتد و به گروگان آن مبدل شود از اینرو ترجیح می دهد بیشتر با ایران در زمینه به تفاهم برسد تا اینکه خود را درگیر یک ماجرای سردرگم سازد.

3. در عرصه داخلی بزرگترین مشکل تامین امنیت پروژه است چون از منطقه ناامن ولایات فراه و نیمروز می گذرد بی گمان هزینه های تامین امنیت آن بسیار بالا خواهد بود گذشته از اینها حتی تامین امنیت آن در استان بلوچستان پاکستان هم خالی از اشکال نیست. من بر آنم که در حال حاضر می توان در بهترین حالت تنها به عملی شدن پروژه تا شهر هرات سنجید نه بیشتر از آن حتی اگر همین کار هم شود برای شهر هرات نعمت بزرگی به شمار خواهد رفت.

یک نکته را نباید فراموش کرد پاکستان برای دریافت دالر از قطر و نیز امتیازگیری از ایران پیوسته با این کارت ماهرانه بازی می کند برای مثال توانسته است میلیاردها دالر کمک از قطر دریافت کند و نیز بهای گاز ایران را تقریبا به نیم کاهش بدهد ترکمنستان هم برای دریافت پول بیشتر از چین و نیز تامین امنیت مرزهای خود با افغانستان مانور نمایشی می دهد در این میان افغانستان بیشتر در نقش لوده توی ظاهر می شود چون سودی جز سر دادن شعارهای میان تهی ندارد.

به همه اینها باید یک چیز دیگر را هم باید افزود در این اواخر مناسبات آمریکا با پاکستان به شدت تیره شده است حالا این گاز قرار است از ترکمنستان به پاکستان برود پرسشی که مطرح می گردد این است که سود آمریکا در این میان چیست؟ حال اگر روابط آمریکا و پاکستان بیشتر تیره شود امکان تغییر موقف آمریکا در قبال این پروژه می رود.

عزیز آریانفر

>>>   Salam
واقعيت اين است كه امريكا و انگليس مى خواهند اسرائيل ديگر در قلب آسيا بسازند و كل منطقه را تحت كنترول داشته باشند، برنامه همين است .

>>>   Nadir Saikal .
ديروز براي اولين بار كنفرانس مهم در حدود صد نفر از يهوديان به ارتباط پشتون ها به اصطلاح قوم گمشده بني اسرائيل ميباشند ، تشكيل شد و در راس آن يك خانم إسرائيلي به اسم روچل نه’امه لي سخنگوي كنفرانس بود، ايشان از قوم پشتون دعوت بعمل آورده است كه به آنها دوباره پيوند برادري و دوستي را برقرار كنند . در اين كنفرانس ادعا شده كه پشتون ها قوم گمشده بني اسرائيل ميباشند. بايد خاطر نشان نمود كه از ده سال به اين طرف يك سلسله تحقيقات از طرف يك تعداد مراجع مهم از يهوديان صورت گرفته شده وپشتون هاي هند ، پاكستان و افغانستان را از تبار خويش ميشمارند و در اين بابت از دولت افغانستان كدام اعلاميه و يا اعتراض رسمي تا كنون بخش نشده است . اميد واريم كه دولت افغانستان مسله را جدي گيرند و از يافته هاي آن ها به همه اطلاع بدهند.

>>>   ترکمنستان چندین تریلیون متر مکعب ذخیره گازی دارد که هم به چین میتواند گاز صادر کند و هم از طریق روسیه و یا بحیره خزر به اروپا و هم از طریق افغانستان و پاکستان به هند.
کشو های صادر کننده نفت و گاز تنها به یک بازار متکی نیستند، بلکه در کشور های مختلف نفت و گاز و فرآورده های آن را به فروش میرسانند.
کشور ترکنستان هنوز تفحصات نفت و گاز خود را در بحیره خزر شروع نکرده اند. اگر ذخایر بحیره خزر را در نظر بگیریم، شاید ترکمنستان ده ها سال بتواند اروپا و آسیا و چین را با گاز صادراتی خود، ضرورت شان را مرفوع کند.
هزینه پایپ لین گاز را قسمت اعظم اش را خود ترکمنستان میتواند بپردازد. بمرور زمان قیمت این هزینه بالای نرخ گاز افزوده میشود و در نتیجه علاوه به مفاد خالص، هزینه مصارف پایپ لاین گا نیز می برآید.

>>>   خوب کارشد بعدا چیزیکه میشود شود زنده گی همین است

>>>   درود جناب ارینفر، کشور افغانستان در جشن الکی خیال پلو می خورد، این خط لوله گاز که در سال 2020 کار آن در نظر گرفته شده، به غیر از ترکمنستان هیچکدام کشورها ی شرکت کننده در این پروژه کارهایی تمدید. خط لوله را آغاز نکرده، برخی در این پروژه با شک و تردید نگاه میکند، کمک های خارجی برای جبران مخارج ساختمان که مبلغ ده میلیارد دلار تشکیل می دهد ضروری بود, pipeline company که ساختمان این پروژه است کاری رو انجام نداد، افغانستان که باید مبلغ هنگفت ضرورت دارد که امنیت آون پروژه رو بگیرد و اون جا هم قسمت بی ثابتی قرار دارند حال که به گفته بی بی سی 70% خاک افغانستان در دست طالبان قرار دارد چجوری این پروژه لوله گاز امید مردم افغانستان رو الکی خوشحال و اقایان به جشن و پایکوبی بی محل می پردازد، پس اش رو نه خوده به اون مزه الکی ندهید.

>>>   اما فعلا همه گفته های شما نا درست برامد و کار این پروزه 30فیصد به اتمام رسیده و انشاالله به موفقیت به پیش خواهد رفت ولی در چنین موارد باید خوشبین بود...بخصوص در موارد که موضوع رشد اقتصادی افغانستان مطرح باشد...

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است