سرانجام ارگ ریاست جمهوری افغانستان تسلیم فشارهای آنکارا شد و باردیگر مظلومیت فرهنگ و شرارت سیاست را در افغانستان ثابت کرد. «ابراهیم شینواری» سرپرست وزارت معارف و نمایند‌گان وزارت‌های خارجه و اقتصاد افغانستان روز دوشنبه، ۷ حوت تفاهم‌نامه‌ انتقال مدیریت مکاتب افغان- ترک را با «عصمت یولماز»، وزیر معارف/ آموزش ترکیه به امضا رساندند. این اقدام، آخرین میخ بر تابوت آموزش معیاری و استاندارد در افغانستان بود که با واگذاری مدرسه‌ها و مکتب‌های افغان- ترک به دولت ترکیه، تحقق یافت. پس از حمله شبانه نیروهای امنیتی افغان به یکی از دبیرستان‌ها یا لیسه‌های افغان- ترک در منطقه «تایمنی» شهر کابل در 20 قوس سال جاری و متعاقب آن دستگیری چهار تن از معلمان آن، شمارش معکوس برای واگذاری مدیریت این مکاتب آغاز شد.

در بین 8 هزار مدرسه و مکتب خصوصی که در افغانستان فعالیت می‌کنند، مدارس افغان- ترک، برجسته‌تر بوده و تاکنون نیک درخشیده‌اند. به رغم کاستی‌ها در مواد درسی و نصاب تعلیمی مدارس افغان- ترک و همچنین در مواردی عدم مطابقت متدهای درسی این مدارس با سنت‌های جامعه افغانستان، بازهم همین مدارس بودند که تاکنون هزاران محصل را تحویل جامعه نخبه افغانستان داده‌اند.

نخستین مکتب افغان- ترک در سال ۱۹۹۵ در ولایت جوزجان به فعالیت آغاز کرد که از آن پس فعالیت این مدارس گسترده شد. در حال حاضر تعداد مدارس افغان- ترک در افغانستان نزدیک به 20 مکتب می‌رسد که در آن حدود 8000 محصل و دانش‌آموز مشغول تحصیل‌اند. تاکنون بیش از ۵۰۰۰ دانش‌آموز نیز از مکتب‌های افغان- ترک فارغ‌التحصیل شده‌اند که این خدمت شایانی به فضای فرهنگی افغانستان است. البته کودتای نافرجام 15 ژوئیه 2016 در ترکیه، علاوه بر تغییرات عمیقی که در سیاست داخلی و خارجی دولت اردوغان ایجاد کرد، شمارش معکوس برای پایان اقتدار مدارس افغان- ترک را نیز به صدا درآورد. اگر حدس زده باشید که مدیران مدارس افغان- ترک متهم به ارتباط با «فتح‌الله گولن» فرد مظنون کودتای نافرجام ترکیه است، حدس شما درست است. بلی مدارس افغان- ترک در افغانستان توسط بنیاد «آ.تی.سی.ای» که خود را یک سازمان مستقل معرفی می‌کند، مدیریت می‌شود اما دولت ترکیه مدعی است که این بنیاد متعلق به جریان فتح‌الله گولن است.

برای اولین‌بار، یک‌ونیم سال پیش، «علی سید اکین» سفیر ترکیه در کابل، در گفتگو با یکی از تلویزیون‌های خصوصی افغانستان بیان داشت که تغییرات گسترده در سطح رهبری مدارس افغان- ترک به وجود خواهد آمد. وی قدم را از این فراتر گذاشت و تصریح کرد که برخی از مدیران این مدارس، تعدادی از محصلان را برای اهداف شوم خود استخدام کرده‌اند. اظهارات سفیر ترکیه در کابل از نگاه دیپلماسی، می‌توانست مقدمه‌ای برای تعطیلی این مدارس یا حداقل تغییر در ساختار این مدارس باشد که تلاش‌های بعدی ترکیه، به این گمانه‌زنی، عینیت بخشید.

ترکیه از همان ایام بارها به صورت مستقیم و غیرمستقیم از دولت افغانستان خواست تا مدیریت مکاتب افغان- ترک را به صورت رسمی به بنیاد آموزشی «وقف» که یک‌نهاد فرهنگی و در عین حال دولتی در ترکیه است، واگذار کند. اشرف غنی به همین منظور، اواخر سال گذشته، کمیسیونی را برای انتقال مدیریت مدارس افغان- ترک به دولت ترکیه تشکیل داد.

پارلمان افغانستان در هفته اول حمل سال جاری، از نمایندگان وزارت‌های عدلیه، معارف و اقتصاد افغانستان، خواستار توضیحات در این باره شد. معاون اداری وزارت دادگستری در نشست پارلمان افغانستان گفت که در صورت انتقال مدیریت مدارس افغان- ترک به دولت ترکیه، آنکارا متعهد شده که 5 میلیون دالر به این مدارس کمک کند. البته این خبر خوشی برای ادامه حیات مدارس افغان- ترک در افغانستان بود اما در کنار آن، نگرانی‌هایی را نیز در پی داشت. مثلاً یکی از نگرانی‌ها این بود که اگر مدیریت مدارس افغان- ترک به دولت ترکیه واگذار شود، آنکارا برای رضای خدا به این مدارس کمک نخواهد کرد. لذا مدیران و معلمان این مدارس ناگزیرند که طبق سیاست خارجی دولت ترکیه، قدم بردارند و مواد درسی و شیوه آموزشی را طبق خواسته‌های آنکارا تنظیم کنند. اما از آنجا آن که دولت اردوغان در آن زمان به حمایت از تروریسم در خاورمیانه متهم بود، سرپرستی مدارس افغان- ترک در افغانستان نیز می‌توانست به کانون تروریسم‌پروری تبدیل شود. البته افغانستان اکنون نیز از ناحیه افراط‌گرایی در مراکز تحصیلی و آموزشی خود رنج می‌‌برد و مدیریت مدارس افغان- ترک توسط دولت اردوغان، مشکلات بیشتری را در نظام آموزشی افغانستان به وجود خواهد آورد.

نگرانی‌ها درباره اهداف ترکیه از واگذاری مس,ولیت مدارس افغان- ترک به این کشور، زمانی افزایش یافت که «نعمان اردوغان» مدیر مکاتب افغان- ترک در افغانستان، از سیاسی شدن این مکاتب هشدار داد. وی در روزهای نخست سال جاری خورشیدی به «دويچه‌وله» گفت که در برابر هرگونه تصمیم برای واگذاری مسوولیت این مکاتب به نهاد دیگری، از خود ایستادگی نشان خواهند داد. «فواد حیدری» معاون عمومی مدارس افغانن- ترک نیز چندی پیش به بی.بی.سی گفت که "فتح الله گولن عضو هیئت رهبری این مؤسسه و تمویل‌کننده این مکاتب نیست. مکاتب مطابق قوانین نافذه افغانستان با فیسی که از شاگردان جمع‌آوری می‌شود، تأمین می‌شود."

از سوی دیگر، والدین شاگردان مکاتب افغان- ترک در یک‌ونیم سال گذشته که جنجال‌ها در مورد سرنوشت این مکاتب آغاز شده بود، بارها نشست مطبوعاتی و اعتراضاتی را راه اندازی کردند و خواهان باقی ماندن مدیریت مکاتب به شکل فعلی آن شدند. دیروز پس از اعلام واگذاری مدیریت این مکاتب به دولت ترکیه، آن‌ها خیمه تحصنی را در مکتب افغان- ترک در شهر کابل به راه انداختند. هر باشد، دیروز تیر خلاص به پیکر آموزش بدور از سیاست، معیاری و قابل قبول در افغانستان شلیک شد و این موضوع ثابت کرد که هنوز فرهنگ و آموزش در کشوری به نام افغانستان مظلوم است.

مرادی

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است