خراسان، نامی آشنا برای اهل ادب و فرهنگ است. کمتر کسی است که اهل سواد باشد اما اسم خراسان را نشنیده و به آن عشق نورزیده باشد. قدمت کلمه خراسان به قبل از اسلام برمی‌گردد.

خراسان در زمان ساسانیان و اوایل دوره اسلامی، اغلب به منطقه‌ای بسیار بزرگ اطلاق می‌شد که نه تنها مناطق فعلی خراسان در ایران، بلکه همه سرزمین‌های شرقی، از هرات گرفته تا قندهار، بلخ، غزنی و تا کرانه‌های کابل قدیم را در بر می‌گرفت.

در منابع تاریخی، محدوده خراسان، با قبض و بسط همراه بوده ولی بیشتر خاک سرزمینی که اکنون افغانستان نامیده می‌شود، جزء خراسان شمرده شده است. خراسان که به معنای «مطلع شمس» یا محل «طلوع خورشید» است، تا منتها علیه بدخشان افغانستان و تاجیکستان و حتی قسمت زیادی از خاک‌های ازبکستان و ترکمنستان فعلی را نیز شامل می‌شده است.

شاهانی که در سرزمین فعلی افغانستان حکمرانی می‌کردند، نیز خود را حاکم و شاه خراسان می‌نامیده‌اند. شاعرانی چون «عنصری»، «منوچهری»، «ناصرخسرو»، «خاقانی» و حتی «سعدی»، از سرزمینی به اسم خراسان یاد کرده‌اند که اکنون افغانستان یاد می‌شود. مورخین و جغرافیه نگارانی مثل «ابن خرداذبه»، «یعقوبی»، «طبری»، «ابن اثیر»، «استخری»، «ابن حوقل»، «مقدسی» و «حمدالله مستوفی» نیز در آثارشان از خراسان و موقعیت آن بحث کرده‌اند.

سرزمین خراسان تا پس از «احمدشاه درانی» و فرزندش «تیمورشاه» نیز خراسان نامیده می‌شد اما ۲۰۰ سال پیش با پدیدار شدن سایه شوم استعمار، اسم خراسان نیز کم‌رنگ شد و جای آن را افغانستان گرفت. البته «سیف هروی» در قرن ششم هجری در کتاب «تاریخ‌نامه هرات»، از افغانستان اسم برده است اما منظور او از افغانستان، «کوه‌های سلیمان» در مناطق قبایلی در پاکستان فعلی بوده است. یکی از منابع مهمی که در آن رد پای انگلیس برای تغییر اسم خراسان به افغانستان دیده می‌شود، کتاب «افغانان» یا «گزارش سلطنت کابل» نوشته «مونت استوارت الفنستون» است. الفنستون کسی است که در سال ۱۸۰۸ میلادی یعنی ۲۱۰ سال پیش به خراسان آمد و اطلاعات فراوانی را برای دولت بریتانیا جمع‌آوری کرد.

الفنستون درباره سرزمینی که بعداز سفر او، افغانستان نامیده شد، نوشته است:
"نامی که توسط ساکنان سرزمین، بر تمام کشور اطلاق می‌شود، خراسان است."(۱)
او سپس به هویت حاکمان کابل اشاره کرده و آنان را خراسانی نامیده است:
"اکنون حکومت در دست افغانان از قبایل مختلف است که در آن دُرانیان نیرومندترند. آنان همه افغانان سنی خراسانی‌اند.(۲)

الفنستون، در شرح حدود و جغرافیای سکونت‌گاه پشتون‌ها نوشته است:
"بیشتر بخش‌های سرزمین افغان در منطقه مهم و بزرگ خراسان داخل است."(۳)
به رغم آن که الفنستون، پشتون‌ها یا افغانان را خراسانی و سرزمین شان را خراسان نامیده اما از آنجا که او برای یک مأموریت فوق سری و محرمانه به خراسان آمده بود، وظیفه داشت که اسم خراسان را به افغانستان تغییر دهد.

او در گزارش خود که به لندن ارسال کرد، پس از شرح حدود خراسان یا سرزمین پشتون‌ها، محیلانه نوشته است:
"افغانان نام عمومی برای کشورشان ندارند اما افغانستان که محتملاً نخست در ایران به کار برده شده؛ مکرر در کتاب‌ها آمده است و اگر به کار رود برای مردم آن سرزمین[خراسان] ناآشنا نیست. بنابراین من این نام را برای کشوری به کار خواهم برد که هم اکنون حدود آن را شرح دادم."(۴)

دقیقاً پس از ارسال گزارش الفنستون به لندن و هند بود که حاکمان بریتانیای کبیر و نمایندگان آنان، در سخنرانی‌ها و همچنین هنگام قراردادهای خود با نوادگان احمدشاه درانی و امیردوست محمدخان، اسم افغانستان را درج کردند. این‌گونه بود که کمتر از ۲۰۰ سال پیش، کلمه افغانستان، جایگزین خراسان گردید.

مرادی

منبع و مأخذ:
(۱) افغانان، استوارت الفنستون، ترجمه محمد آصف فکرت، صفحه ۱۵۸، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، مشهد ۱۳۷۶ خورشیدی
(۲) همان منبع، صفحه ۵۵۲
(۳) مدرک قبلی، صفحه ۱۰۵
(۴) سند پیشین، همان صفحه

>>>   خراسان قرنها نام اصلی و تاریخی سرزمین اجدادی ما بوده است در تمام کتب تاریخ ثبت است

>>>   یکعده بنام داعش هم بخاطر خراسان بزرګ در تلاش هستند که فکر و مفکوره ایشان بهتر از شماست. زیرا شما خراسانی را صرف در قلمرو بدخشان تا هرات میخواهید ولی آنها خراسانی میخواهند که سرحدات خراسان سابقه را دارا بوده باشد بشمول تمام ایران، افغاننستان، پاکستان، اربکستان و ترکمنستان. میشود که این مبارزه بخاطر خراسان بزرک با آنها هماهنګ کرد تا زود تر به هدف یک خراسا برسید. و خراسان را که شما امید آنرا دارید در هر جا و هر وقت ساخته میشه حتی در منزل خانه تان.
احمد کابلی

>>>   جناب احمد شاه ابدالی و تیمورشاه خود هارا شاه خراسان می نامیدند.
روایت ها زیاد است .
نظام الدین عبدل

>>>   خراسانی آن زمان ، سهم خود را ادا کردند رفتند .امروز تو خراسانی با این حرف ها چه میخواهی بدست بیاوری جز شعله ور کردن آتش تعصب در بین اقوام ، چه سودی حاصل خواهد شد . روی یک یا چند هدف مشخص باید کار صورت گیرد ، برای اقوام که میدانند در کدام عرصه از حقوق شان محروم شده اند به مبارزه خود آدمه دهند تا نتیجه درست که عدالت در حق همه تامین شود و آنچه خواست دموکراسی امروز است همه اقوام بطور برابر از حقوق شان مستفید شوند بدست آید .

>>>   اگر کدام مردیکه جیولوژی را تغیر داده می تواند خراسان بسازد اما برای حفظ افغانستان جیولوژی را تغیر خواهیم داد!
شما بی ......چای ناخورده هنوز هم به امید جو لغمان هستید؟ بخوابید و بسراید وبرقصید که تزار روحش خوش شود!

>>>   بایدنام یک قوم ازسرزمین که اقوام مختلف در آن زندگی می کندبرداشته شود.یا به نام اصلی آن،یاطبق آرائی همه مردم انتخاب شود.

>>>   ما در حال حاضر افغان هستیم واین کلمه پذیرفته شده در تمام ملل جهان است نباید در چنین شاریط که همه ما تشنه صلح و حدت ملی هستیم تفرقه را بین مردم به این نام وآن نام بیندازیم ما صلح میخواهیم ولو که وطن ما بنام آریانا ، خراسان وافغانستان یادمیگردید .
از همه هموطنان ما صمیمانه آرزو میبرم که دشمنان قسم خورده این وطن را مجال استفاده از این نوع موضوعات ندهیم
اسدالله احمدی

>>>   جناب مرادی صاحب ! بسیار دقیق فرمدید . جناب احمد کابلی ! شاید روزی فرارسد که همچون اتخادیه اروپا نیز کشورهای قبلی که خراسان بزرگ را تشکیل میدادند زیر یک چتری خراسان بزرگ جمع شوند ولی اکنون نحات از تحت ستم قبیله است که خراسان دیروز را به کمک بیرونی ها به افغانستان تغییر نام دادند و جناب مرادی صاحب خوب تحلیل نمودند و ما به آن سرزمین های که داری مرزهای شناخته شده بین المللی میباشند کاری نداریم و محرک اصلی تغییر نام افغانستان نیز به خراسان خورشیدی همین حرکت های فاشیستی درج واژه افغان در متن تذکره های الکترونیکی به زور نیزه خارجی ها میباشد . پایمال کردن حقوق حقه ازبیک ها - ترکمن ها - تاجیکان - هزاره ها - نورستانی ها و ده ها هویت های دیگر وما اقوام متحدانه خواهان تغییر نام جعلی میباشیم ودر صورت که توزیع تذکره های جعلی توقف پیدا نکند .
زره

>>>   جناب احمد کابلی هرکس علم منطق را خوب خوانده باشد میداند شما یک مغالطه بزرگ کردی کلامت علمی نیست داعش هیچ ربطی به حقیقت ندارد پس داعش ادعای مسلمانی هم داشت نام اسلام هم خراب میشود؟
در کتاب مولوی بلخی نخواندی تمثیل را که ....
خراسانی ثابت

>>>   خراسان داغش خواست اردوی پاکستان است که زیرنام داغش درافغانستان جنایت میکنند وهدف شان اشغال افغانستان زیرنام خراسان بنام داغش است

>>>   آغای قلمباز کمی معلومات خود را وسیعتر سازید که یک جغرافیای سیاسی خر آسان با شاهان خر آسان در کجا بود که شما در باره آن هر روزه یاوه سرایی میکنید یا شما در دنیای تخیل بسر میرید ، اگر چنین است پس بیدار شوید و حقایق با چشم باز و عقلانی آرائه کنید نه هر روز با دروغ بافی خود و مردم را فریب دهید.

>>>   خراسان آنچه را که داعش آروزیش را میکند. زنده باد داعش که از یکسو کشتار شیعه ها را شروع نوده و سوی دیګر هم تلاش یک خراسان را دارد.
احمد کابلی

>>>   خراسان نامی است کهن تاریخی و پر از افتخارات ادبی و فرهنگی و چون نام قومی نیست میتواند نام بسیار مناسبی برای کشور مشترک چند قومی ما باشد و سبب اتحاد همدلی و وحدت بین اقوام مختلف کشور مشترک ما گردد.
افغانستان یا محل زندگی افغانها یک نام قومی است، چون اوغان که معرب اوغان است نامی است که غیر پشتونها تنها به پشتونها اطلاق میکنند در حالیکه خود اوغانها یا پشتونها بخود پشتون یا پختون میگویند. بناعن افغانستان یک نام تک قومی و غیر عادلانه برای یک کشور چند قومی میباشد.

>>>   پشتونها یا اوغانها یگانه باشندگان این کشور نیستند و درین کشور اکثریت را هم نمیسازند۰ تمام شهروندان این کشور به میهن خود عشق دارند و به آن افتخار میکنند، بناعن این کشور باید بنام اصلی آن که یک نام غیر قومی و فراگیر همه باشندگان آن است یاد گردد، یعنی که خراسان۰

>>>   احمد کابلی! افرین به جوابت!
اگر نظریه خراسان داعشی کمی اصلاح و از عربیزم دور کنیم و از تروریزم و تبعیض دور کنیم و خراسان کبیر را با دوستی عدم تبعیض و برادری و دیموکراسی با هم اباد کنیم ما سرداران جهان و نمونه انسانیت خواهیم بود! ور نه کابلی صاحب جوابش را داده است! بدرنگانید اگر حساب جور بیاید!

>>>   ماخاهان هویت اصلی کشور خود که امانا خراسان است هستم از زمان که نام خراسان تعغیر کرد اتحاد ما تعغیر کرد البته دشمنان قسم خورده مانمیگذارن که چنین شود

>>>   هرنام ونشانی که به این سرزمین بگزارید افغانستان ،خراسان، نمیتوانید طرز تفکر مردم را سبک روش مردم و وحشت ودهشت این مردم ، جاهلت وبیخردی ،بیخردان را از بین ببری،هیچ فرقی نمیکند که افغانستان باشد ویا به کدام نام دیگر ،آیا میتوانید این طالبان ادمکش را اصلاع کنید ویا میتوانید جاهلان که بنام تفرقه بزرگ دری زبان وفارسی زبان وپشتو زبان را انداخته اصلاع کنید ابدآ ،نی ونی
پس کوشش کنیدنفس های خود را اصلاع کنید به الله متعال رجوع کنید وتوبه از اعمال ناشایسته وخراب تان کنید تا باشد الله متعال به شما ترحم کند ورنه بسیار مشکل خواهد بود که این ملت واین مملکت را در آینده نیک و خوب ببینیم .
عبدالله ریحان

>>>   او احمد کابلی توصیه ام برای تو این است علم منطق را خوب بخوان تا عقلت رشد کند بعد برای مردم پیام نویسه کن

>>>   اسد الله احمدی اگر در حال حاضر افغان هستی و منظورت از اوغان پشتونیت خودت میباشد که قبل از حال حاضر هم اوغان بودی اما من که تاجیک یا هزاره یا ازبیک باشم نه در حال حاضر و نه در قبل حال حاضر و نه در حال غایب بلکه دهها قرن پیش هم اوغان نبوده و نیستم و نخواهم شد انکلیسها مکرشان بر باد شد نتوانستند ما را فریب دهند اما خودت هم اگر مطالعه بیشتر داشتی میدانستی نام اوغان حتی بر پشتونها هم یک نام جعلی معاصر است و آنها در قرون قدیم هیچ گاه خود را اوغان نام نمیکردند.
بهار خراسانی هروی

>>>   کاش افغان امروز هم مانند اهل خراسان (ایران) بایکدیگر اتحاد داشتن تا هم آباد باشد و امنیت . و در مقابل امریکا و اسرائیل بایستد
من در تعجبم که چگونه است که داعش و القاعده که خود را سرباز اسرائیل می دانند چرا تا کنون حتی یک تیر هم به اسرائیل انداخته نکردند

>>>   ادی بزرگوار
من کتاب مونت استوارت الفينستون (انگليسى Mountstuart Elphinstone ) را تحت "اکونت کينگدوم اف کابل" (گزارش ) به انگليسى خواندم. بار بار کلمه افغان و افغانان را اين جنرال ونامگذار کشورافغانستان بکاربرده ولى نام ڀشتون را نگرفته
نقل قول مرادى: "الفنستون، در شرح حدود و جغرافیای سکونت‌گاه پشتون‌ها نوشته است": " ' بیشتر بخش‌های سرزمین افغان در منطقه مهم و بزرگ خراسان داخل است.' "(۳)
کلمه "افغان" الفنستون را بزرگوار پشتون تفسير معنى ومهفوم کرده است.
اگر مونت استوارت الفينستون که مامورت تقسيم و تجزيه ايران و تولد و تاسيس زيرنام افغان را نمى داشت پس نام را پشتونستان مى گذاشت.
مقصود امپراطورى برتانيه تفرقه اندازى بود. "پشتونستان" ! پشتون مى بود پس کشور پشتونستان را با افغانه و ساوول و اسراييل ويهوديت سرکار نداشت. پشتون و پشتو در تمام دنيا منحيث "زبان شرقى هندوايرانى" شناخته مى شود.
افغانه بنابه آثار خود بزرگان افغانها مانند سيد جمال الدين سلفى ريشه يهودى افغان رادرکتاب خود تاريخ افغان ثابت کرده است.

>>>   ازینکه افغانستان محل زندگی افغانها یک نام قومی است، چون افغان که معرف اوغان است نامی است که غیر پشتونها تنها به پشتونها اطلاق میکنند در حالیکه خود اوغانها یا پشتونها بخود پشتون یا پختون میگویند. بنا"افغانستان یک نام تک قومی و غیر عادلانه برای یک کشور چند قومی میباشد. واز طرف دیگر خراسان یک نام تاریخی قدیم این سرزمین است که همه مناطق فعلی درآن شامل می باشد کسانیکه زیرنام وحدت هلی اقوام دیگر را حذف کرده وهمه را بیگانه میدانند اگر براستی و قلبا" طرفدار وحدت ملی هسنتند باید به تغیر نام افغانستان به خراسان کار کنند چه یگانه راه از بین بردن اختلافات تغیر نام این مملکت که توسط انگلیس هاگذاشته شده است و هنوز هم که انگلیس ها در افغانستان صاحب صلاحیت شده اند این اختلافات را دامن میزنندتااهداف قبلا" تعین شده خودرا که یا زیر سلطه آوردن و یا به تجزیه کشنانیدن این وطن است بدست آرند. بیائید جهالت وسرتنبگی را بگذاریم وبراستی برای وحدت این خاک رنجدیده کارکنیم ونام گذاشته شده بیگانه هارا دورکرده بالای نامی بگذاریم که هم تاریخ قبل از استعماروطن را زنده کنیم وهم وحدت ملی واقعی را تامین کنیم.
صابر شمال

>>>   به ما فارسی دری زبانان بسیار شرم است که نمیتوانیم از حق خود استفاده کنیم و بدست بگیریم واقعا ما نه عزت داریم و نه شرم چون بزرگان ما بسیار بی غیرت است

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است