سازمانهاي نطامي خصوصي از زمان پيدايش شان در دهه نود تا به امروز توسعه چشمگيري داشته اند. اين سازمانها با بازاري جهاني در حدود ٧٠ ميليارد يورو در سال نقش ويژه اي را در صحنه کشمکش هاي نظامي و اقتصادي ايفا ميکنند. اين تحول از کاهش شديد کارآيي ارتش آمريکا در پايان جنگ سرد و تصميم وزير دفاع وقت دونالد رامسفلد (٢٠٠١—٢٠٠٦) مبني بر توجيه استفاده از ابزار نظامي از طريق انتقال شمار فراواني از مهارتهاي که مستقيما نظامي محسوب نميشدند به بخش خصوصي، سود برد . بدين ترتيب با دور زدن کنگره و اذهان عمومي مردم آمريکا، بکارگيري و استخدام سهل پرسنل براي عمليات مخفي تسهيل شد.

شمار برآورد اين نيروهاي نظامي خصوصي در افغانستان بين ١٣٠ هزار تا ١٦٠ هزار ميباشد، که اين کشور را به دومين صحنه حضور اين نيروها پس از عراق تبديل کرده است، هرچند که اين موضوع ميتواند ظرف مدت کوتاهي تغيير يابد: استقرار ٣٠ هزار سرباز کمکي جديد با ارسال پنجاه وشش هزار پيمانکارجديد همراه خواهد بود. اين اعداد نمايانگر تقريبا دو سوم پرسنل مستقر پنتاگون در افغانستان ميباشند-بالاترين درصد در تاريخ ايالات متحده.

شناخته شده ترين اين سازمانها زي ( بلک واتر)، دين کورپ، شرکت منابع نظامي حرفه ايي (MPRI ) و کلوگ براون و روت (٤) ميباشند که در شرکت Private Security Companies of Afghanistan ادغام شده اند. فعاليتهاي آنها بخش قابل توجهي از وجوه اختصاص داده شده به بازسازي ارتش ملي افغانستان را بخود اختصاص ميدهند.

اگر چه تصور بر آن است که آنها عاملي کمکي براي نيروهاي ایتلافي و ارتش آمريکا ميباشند، با اين وجود وضعيت حقوقي اشان بسيار مبهم است و وراي راه حل هايي که ارایه ميکنند اين علايق اقتصادي است که تعيين کننده اصلي گزينش هايشان در صحنه جنگ مي باشد. در واقع نوعي همگرايي مالي مابين گروههاي صنعتي آمريکايي و شرکتهاي نظامي خصوصي وجود دارد چرا که اکثريت اين شرکتها در منطق متعارف اقتصادي خريد و ادغام که خصوصا از سال ٢٠٠١ متداول شد، خريداري شده اند.

علاوه بر اين؛ ظهور اين پيمانکاران با علاقه نظاميان آمريکا به تغيير شغل همزمان شد: ستاد اس ام پي. عموما از افسران سابق تشکيل شده است و روابط ويژه و تنگاتنگي مابين افسران ارشد سابق آمريکايي که در اين سازمانها کار ميکنند ودنياي سياست پنتاگون وجود دارد.چنين نزديکي امکان دسترسي آنها به اطلاعات طبقه بندي شده را تسهيل کرده و موجب اطمينان خاطر آنها از مصونيت از مجازات ميشود.

« مقصود ارتش آمريکا، بريتانيا و ساير کشورها از حضور دراينجا پيروزي در جنگ است، در حاليکه براي ما ادامه وضعيت امنيتي بد، بهتر است» اين را پيمانکاري بريتانيايي اخيرا عنوان کرده است. امري که در مغايرت با ثبات و « افغانستان در صلح» است.

تعدد کارمند و حضورآنها در ستاد سازمانهاي مرتبط ووجود ارتباطات بين المللي، سبب تاثير گذاري اين شرکتها در تصميم گيري هاي نظامي و خصوصا عمليات ها شده است. همينطور ميتوان به حضور کارکنان ام پي آر آي درسطوح مختلف سلسله مراتبي « قواي بين المللي کمکي به امنيت ملي» (آيساف) و نيروهاي امنيتي افغانستان اشاره کرد: مربيگري پرسنل و مقامات، تهيه پيش نويس آيين نامه ارتش ملي افغانستان در« گروه مشاوره آمورش ترکيبي» (CTAG) ، آموزش مديران در « مرکز آموزش نظامي کابل» و يا پرورش متخصصين.

با آگاهي کامل از صحنه کارزار در افغانستان و با در اختيار داشتن ماموريت هايي درازمدت (از دو تا چهار سال) ، اين شرکتها تاريخچه اي استثنايي از وضعيت اين کشور را در اختيار دارند.اين تجربه ارزشمند چيزيست که ستادهاي مشترک که بندرت ماموريتي فراتر از شش ماه در منطقه دارند، نميتوانند از آن صرف نظر کنند. اين موضوع به آنها اجازه ميدهد که به هماهنگي، تنظيم و حتي ارتقا کار ساير شرکتهاي نظامي خصوصي اقدام کرده و نظرات ستادهاي مشترک را با خود همسو سازند.

بنابر منابع رسمي وزارت دفاع فرانسه، بودجه اختصاص يافته به ام پي آر آي بمنظور تهيه پيش نويس آيين نامه نظامي ارتش افغانستان حدود٢٠٠ ميليون دالر ( برابر ١٤٠ ميليون يورو) بوده است و آموزش نيروهاي ارتش ملي افغانستان ١٨.١ ميليارد يورو خرج در برداشته است. شرکتهاي خصوصي نظامي هيچگونه بهره اي از ثبات در اين کشور واينکه ارتش ملي افغانستان به تنهايي کارآمد باشد، نمي برند: اين موضوع ازلزوم حضور نيروهاي پيمانکار کاسته و بطور منطقي خلاف مصالح مالي آنها ميباشد. پس آنها ترجيح ميدهند که اطلاعات را براي خود محفوظ داشته و بيش از آنکه به سازمانهاي افغاني رايزني هاي سودمند ارایه دهند؛ نقش مکمل اين سازمانها را ايفا کنند.

رییس دفتر «آيين نامه» مقر فرماندهي آموزش ارتش ملي افغانستان (آ ن آ تي سي)، جنرال گلبهار خاطر نشان ميسازد که هيچگونه تاريخ نهايي براي انتقال اختيارتهيه پيش نويس آيين نامه به نيروهاي ملي دراختيار ندارد. او که ذينفع اين قضيه است هيچگونه مخالفتي عليه اين سرپرستي ندارد: سرهنگي که جانشين تيمسار شده ميداند که هر گونه مخالفتي او را از کار بيکار ميکند.

ام پي آر آي انحصار مطلق تدوين آيين نامه ارتش افغانستان را در دست دارد و اين ميتواند کمک پايدار آنها را توجيه کند. از سوي ديگر اين شرکت همبستگي خود را (با ساير شرکتهاي مشابه) اينگونه نشان ميدهد: در آيين نامه لجستيک ارتش ملي افغانستان (که توسط ام پي آر آي نگارش شده) از شرکت « دين کورپ » بعنوان سازمان مسوول حمايت از نيروي هوايي ، بدون هيچگونه محدوديت و يا حدوحصر زماني نام برده شده است!

کار « آموزش مهارتها» نيز تجارتي پرسود است. با طولاني کردن مدت زمان استخدام، آموزش وبرسرکار گذاشتن ٨٠٠ معلم که بمنظور شرکت در برنامه مبارزه با بيسوادي (برنامه سواد) ارتش ملي افغانستان بکار گرفته ميشوند، اين سازمانهاي نظامي خصوصي راهي براي بازگشت پرسود سرمايه گذاري پيداکرده اند. ظاهرا افزايش ظرفيت هاي تشکيلات داخلي ارتش افغانستان جزو ضرورتها محسوب نميشوند....

همينطور در زمينه مسائل لجستيکي ارتش - که توسط شرکت آر ام ايژيا تامين مي گردد - و از ديگر نقاط قوت انحصارطلبي شرکتهاي نظامي خصوصي محسوب ميشود: هيچگونه محدوديت زماني براي آموزش تکنسين هاي افغاني اعمال نميشود.

همچنين منافع مالي کمپاني هايي که چندين هزار نفر از اين پيمانکاران را به استخدام در مي آورند با منافع مالي آيساف متفاوت است: اين سازمانها نه خواهان پيروزي ضرب العجل هستند و نه خواستار تغيير ناگهاني دستگاه اجرايي، چرا که آنها نيازمند اعمال قدرت در رخدادهاي موجود وتغيير جهت دادن آنها- چنانچه جهت گيريهاي اجرايي و استراتژيکي ايجاب کند- ميباشند.

در اين راستا، آنها بزودي فرصت جديدي براي تحکيم موقعيت خود مي يابند. جنرال انگليسي Neil Baverstock که فرمانده گروه آموزشي سي تي اي جي مستقر در حوالي کابل است دستور راه اندازي واحدهاي آموزشي ارتش توسط افراد بخش دولتي و يا خصوصي را صادر کرده است. اين تحول ميزان نياز به مربيان را افزوده همچنين فرصت هاي جديدي را براي اين پيمان کاران که از قبل برنامه ريزي استفاده ازتجربيات و راهکارهاي عراق در خاک افغانستان را کرده بودند، بوجود مي آورد.

تاثير مخرب براي مردم
بمنظور روشهاي اجرايي براي کسب تجربه در ارتش ملي افغانستان، پيمانکاران جديد به استخدام در مي آيند. اين اطلاعات ارزشمند جمع آوري شده؛ چشم اندازي کلي از وضعيت موجود در افغانستان را بدست ميدهد و فرصتي را براي آنها بوجود مي آورد تا بتوانند موقعيت استراتژيک خود در چهارچوب نظريه پردازي را– همانند آمورش ارتش افغانستان- مستحکم تر سازند.

همانگونه که در عراق تجربه شد،« استخدام سرباز اجاره اي» مداخله نيروهاي بين المللي رابي اعتبار ميسازد. تنها گشت زدن با ماشين در خيابانهاي کابل براي متقاعد شدن به اين موضوع کافي است. تحريک آميز و پرخاشگر، رفتار، نگرش و تجهيزات مورد استفاده بعضي از افراد اس ام پي، به کاريکاتور فيلم هاي سينمايي شباهت دارد.

طبق مشاهدات يکي از نمايندگان پارلمان افغانستان «مردم افغانستان سربازهاي آيساف را از سربازهاي اس ام پي تمايز نميدهند». « اين سردرگمي ساده با درنظر گرفتن رفتارخشونت آميز جنگجويان شخصي نفعي براي نيروهاي ایتلافي ندارد».

چگونه ميتوان مبارزه با جنبش شورشيان را توجيه کرد زمانيکه کشورهاي مداخله گر که نمايندگان سازمان ملل محسوب ميشوند، مزدوراني را اجير ميکنند که انگيزه اشان لزوما برقراري صلح نيست؟

سرانجام سوال نهايي مساله اخلاقي و امنيت استفاده از اين افراد است. رسوايي زندان ابوغريب، جايي که نيمي از بازجويان درگير در قضيه و کليه مترجمان، از شرکت سي اي سي آي وتايتان استخدام شده بودند، نشان دهنده چاه عميقي است که در برابر اخلاقيات کسب و کارسلاح وجود دارد. از آنجايي که شرکتهاي نظامي خصوصي در چهارچوب قضايي نظاميان دولتي عمل نميکنند، تنها وجهه نظاميان آيساف را در مقابل مردم افغانستان خدشه دار ميسازند. سوالي که بيش از همه در اينجا مطرح ميشود امکان گذار برون سپاري خدمات به برون سپاري جنگ ميباشد.

لوماند ديبلوماتيك

>>>   Zareh
یکی از موارد که با پدرام و همفکرانش موافق نبودم، مخالفت سیاسی با پیمان نظامی و حضور نظامی آمریکا در افغانستان بود و او در واقع از آغاز سقوط طالبان تا امروز با حضور نظامی آمریکا مخالف بوده است. و اما حالا در این مورد با او همنظرم. آنچه آمریکا در افغانستان بدنبالش است، به نفع افغانستان نبوده است و نیست.

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است