شتابزدگی محمد بن سلمان و اصلاحات نامتوازن در عربستان؛ تجربه ی یکصد سال پیش امان الله خان در افغانستان!

محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با ارایه (سند چشم انداز ۲۰۳۰) خواهان آوردن اصلاحات گسترده اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در این کشور شده و هدف او از این اقدامات، برقراری اعتدال اسلامی و تبدیل عربستان به یک کشور مدرن گفته شده است. هر چند اقدامات او در جهت کاهش وابستگی این کشور به عایدات نفتی و ترویج تکثر فعالیت های اقتصادی به خوبی می تواند منافع ملی و اهداف درازمدت عربستان را تامین نماید، اما استفاده ابزاری از حقوق زنان و اقدامات شتابزده ی او در خصوص اصلاحات، همچون برگزاری کنسرت های غربی ، دستگیری و بازداشت برخی شاهزاده ها و مقامات حکومتی به اتهام فساد، بازداشت صدها تن از روحانیون ، روشنفکران و فعالین مدنی مخالف حکومت و... می تواند آینده حکومت خاندانی سعود را با خطرات جدی مواجه سازد. اصلاحات زمانی مؤثر خواهد بود که در تمام ابعاد به طور متوازن و در یک روند تکاملی تدریجی صورت گیرد. در حالی که هیچگونه اقدامات اصلاحی در ساختار قدرت قبیلوی سلطنتی عربستان انجام نگرفته است.

اقداماتی را که امروز در قرن ۲۱، محمد بن سلمان برای مدرنیزاسیون عربستان انجام می دهد، افغانستان یکصد سال پیش، مشابه آن را البته با انعطاف و تنوع بیشتر در زمان امان الله خان تجربه کرد. با این تفاوت مهم که علاوه بر آزادی های مدنی سیاسی و رفع حجاب زنان، مهم‌ترین اصلاحات، در بخش های سیاسی و حقوقی انجام شد به طوری که اولین قانون اساسی افغانستان در نظام سلطنتی مشروطه امانی به تصویب رسید. اما در عربستان، اصلاحات اقتصادی هدف عمده است و توجه به مسایلی همچون رفع ممنوعیت رانندگی زنان، آزادی موسیقی و... بیشتر برای انحراف اذهان عامه جهانی از جنایات جنگی عربستان در یمن و تخطی های حقوق بشری در این کشور می باشد. مطالعه تاریخ نشان می دهد اقدامات افراطی و شتابزده ای که با شرایط فرهنگی اجتماعی جامعه همخوانی ندارد، خود به خود زمینه شکست حکومت‌ها را فراهم خواهد ساخت.

دکتر ذکیه عادلی

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است