پارسیان/ پارسی زبانان (در بستگی از متن، زبان پارسی، ایرانیان پارسی‌زبان، مردمان ایرانی، یا توده های پارسی، DMG Fārsī، پارسیان) یک گروه تباری / اتنوس/ اتنی در گستره پهناور آسیای مرکزی و خاوری هستند.
مردم پارس به دلیل کاربرد زبان پارسی به عنوان زبان مادری خود شناخته می شوند.
با این همه، اصطلاح پارسی همچنین معنای فرا- تباری هم دارد و از نظر تاریخی برای نشان دادن توده های ایرانی ساکن بخش هایی از پشته / فلات ایران، به کار برده می شود.

مقارن با آغاز سده ششم پیش از میلاد پارسیان باستان، از منطقه پرسیس در جنوب ایران، استان کنونی فارس، بر می خیزند و با زیر فرمان درآودن سایر گروه های جمعیتی، زبان و فرهنگ خود را تقریباً در سرتاسر پشته ایران گسترش می دهند.
این روند تقریب/ همگونسازی فرهنگ های منطقه از سوی مهاجمان یونانی، عرب، سلجوقی و مغول ادامه یافت و تا دوران معاصر نیز ادامه داشت.
با این حال، زبان های دیگر و هویت منطقه ای تا به امروز حفظ شده است.
با فروپاشی آخرین امپراتوری های پارس، دودمان های افشاری و قاجاری، مناطقی در قفقاز و آسیای میانه از دست دولت پارس رفت، برخی از آن ها مستقیماً به امپراتوری روسیه ضمیمه شدند و بخش دیگر در نهایت از طرق دیگر به دست آن کشور افتادند.
با این هم زبان پارسی با تنوع آن تا به امروز به صورت زبان های محلی در آن جا مانده است.

بنابراین مردم پارس از میان جمعیت های متنوعی برخاستند که زبان پارسی را به عنوان میراث اصلی خود در اختیار دارند.
جمعیت های مختلف پارسی زبان در آسیای میانه، مانند هزاره ها، ردپای منشای مغولی را نشان می دهند.
افزون بر این، زبان پارسی زبان فرهنگ، ادبیات و دربار در مناطق همسایه، به ویژه در امپراتوری مغولی هند بود.
در حالی که بیشتر پارسیان در ایران پیرو شیعه شدند، بسیاری از آن ها در شرق ، به ویژه در افغانستان و تاجیکستان ، به استثنای فارسیوان ها و بیشتر هزاره ها ، سنی ماندند. گروه های کوچکی از پارس ها پیروان آیین زرتشتی ، بهائی ، مسیحی یا یهود اند.

گروه های شناخته شده تباری:
پارسی ها در اصل مردم ایرانی غربی در منطقه شمال خلیج پارس، در منطقه پرسیس/ پارسیس (استان فارس امروز ایران) بودند.
در ادبیات دانشگاهی اکادمیک پارسی زبانان آسیای مرکزی تاجیک ها («پارسی های آسیای مرکزی») ، در قفقاز تات یا تات ها («پارسی های قفقازی») نامیده می شوند.

امروزه توده های زیر از هم فرق می شوند:
• ایرانی- شهرمندان/ اتباع جمهوری اسلامی ایران،
• ایرانی ها- ایرانیان- مردمان ایرانی زبان به شمول کسانی که خود را از بازماندگان باختری ها/ بلخیان ایرانی، پارس ها، مادی ها، سغدی ها پارت ها و... می پندارند/ می شمارند.
• به تعبیری محدودتر، این ها (ایرانیان) عمدتاً پارس های امروزی (تاجیک ها)، کردها، زازاها، پشتون ها و بلوچ ها هستند.
• در اساطیر پارسی، این کلمه تنها به پارسیان اطلاق می شود.
• پارسیان/ ایرانیان= مردمان ایرانی زبان – کردها و پشتون ها روشن است که فارسی/ از استان فارس نیستند.
• طبق تعریفی مدرن اما نیمبند، نمایندگان مردمان «پارسی» به گروه های پارسی زبان زیر تقسیم می شوند:
- فارسی- (در غرب)
- تاجیک (پارسیان آسیای مرکزی در شرق )
- تات ها (پارسیان قفقازی)
- هزاره (در افغانستان مرکزی)
- ایماق (در مرز ایران و افغانستان)

در اینجا این اصطلاح با تعمیم زبانی فوق الذکر در مغرب زمین مطابقت دارد که منجر به معادل شناختن همه قبایل ایرانی با قبیله پارسیان گردیده است.
• تاجیک ها = اصطلاح پارسی میانه برای پارسیان (در واقع «عرب» ها/ [تازیک ها/ عرب شدگان/ مسلمان شدگان- گ.]) که در آسیای مرکزی زندگی می کنند. امروزه این کلمه (تاجیک) تقریباً منحصراً به جمعیت پارسی زبان در تاجیکستان، ازبیکستان و افغانستان اشاره دارد. متفاوت از کلمه پارسی، کلمه تاجیک تا به امروز به عنوان نام هویتی/ خویشتن شناسی آن جمعیت مانده است. یکی دیگر از منشأهای احتمالی واژه تاجیک، اصطلاح چینی باستان Ta-Hia (باکتریا) است.
• عجم- نام عربی برای مردم پارسی یا همه غیر عرب های دارای خاستگاه پارسی در بحرین، کویت، امارات و سایر مناطق زبان و فرهنگ عربی است.
• پارس ها = پیروان آیین زرتشتی در هند (پارسیسم و زرتشتیسم).
• در یک زمینه تاریخی، البته پارسیان را نیز می توان به طور عام با ملیت های مربوطه شان به سرزمین های مشخص شده به عنوان امپراتوری پارس یا پرشین/ [ایران- گ.] مرتبط دانست.

خاستگاه/ منشای واژه پارسی:
کلمه پارسی (فارسیFārsī ) از واژه پارسی کهن پرسا/ پارسا Parsa گرفته شده و از طریق یونانی و لاتین به آلمانی وارد شده است. طبق افسانه های یونانی، پرسه ها Perseus در شرق ساکن شده بودند. بازماندگان شان به نام پارسیان یاد شدند. این امر باعث پدیدآیی نام پرسیس/ پرسیدا، منطقه ای در جنوب ایران کنونی و مرکز سابق امپراتوری جهانی پارس گردید.
این کلمه/ پارس در اصل تنها نام یک قبیله ایرانی بود . مگر پس از یورش پيروزمندانه مقدوني ها، كه همه مردم دارای خاستگاه ایرانی/ ایرانی تبار را در گستره امپراتوري پارس را پارسی می خواندند، اين اصطلاح بيش از پيش نامی بيگانه برای همه پارسي زبانان منطقه كه دارای خاستگاه های ايراني/ ایرانی تبار بودند، شد.
در سده هفتم میلادی، هنگامی که پارس زیر نام اسلام از سوی اعراب فتح شد، با تغییر آوایی از «پارسیگ» Pārsīg پارسی میانه به فارسی « Fārsī» در زبان پارسی نو تغییر یافت.

به سال 1935، دولت وقت پارس، که همیشه در زبان خود [در داخل کشور- گ.] ایران نامیده می شد، - در میان اعتراضات گسترده کشورهمسایه اش افغانستان، که مانند تاجیکستان کنونی، از نظر فرهنگی همچنین بر این واژه ادعا دارد- از جامعه جهانی خواست که تا از این به بعد این کشور را تنها ایران بخوانند.
[یادداشت گزارنده: این مطلب درست نیست. چون هیچگونه اعتراض رسمی یی بر این نامگذاری در افغانستان نشده بود. چه رسد به اعتراضات گسترده. دست کم هیچ سند و مدرکی در دست نیست که دولت افغانستان در زمینه اعتراضی نموده باشد. تاجیکستان هم در آن هنگام یک جمهوری دربند شوروی پیشین بود که روشن است هیچ فریادی برآورده نمی توانست. گذشته از این، افغانستان نه تنها هیچ ادعایی بر نام ایران ندارد، بل با همه نیرو می کوشد از آن دور باشد و از کاربرد نام ایران پرهیز نماید و بسیار به اکراه در متون تاریخی به جای ایران از آریانای یونانیان کار بگیرد. این در حالی است که بنا به همه مدارک تاریخی، می تواند دست کم ایران شرقی/ خراسان نامیده شود.- گ.]

تاریخ:
برای نخستین بار از پارسیان در سال 843 پیش از میلاد در کتیبه های آشوریان به نام Paršua یاد شده بود که به بخش شمال خاوری آشور یورش آورده بودند. پارس ها پس از استقرار در پارسیس/پرسیس/پرسید/پارسید (از واژه پارسی کهن: پارسا، استان فارس امروزی)، گستره پادشاهی پیشین ایلام را گرفتند و حدود 550 سال پیش از میلاد پادشاهی ماد را برانداختند. امپراتوری پارس به یکی از مهمترین تمدن های خاورمیانه مبدل گردید و تاریخ بشر را شکل داد.
پس از شکست از مقدونی ها به فرماندهی اسکندر، برخی از مناطق امپراتوری پارس زیر تأثیر فرهنگ هلنی قرار گرفت، اما مناطق اصلی پارسیان در عمل دست نخورده ماند.
برای به دست آوردن اطلاعات دقیق تر در مورد تک تک مردمان ایرانی، نیاکان پارسیان امروز، نگاه شود به:

عهد عتیق:
• اریایی ها، نیاکان هندواروپایی پارس های کنونی،
• آراتی ها، نیاکان فرضی پارسیان، که وجود واقعی آن ها ثابت نشده است.
• اوستا، کتاب مقدس زرتشتیان، خاستگاه نخستین آن در باختر ایران خاوری
• دولت پارس، سه امپراتوری عهد باستان ایرانی/ پارسی:
• هخامنشی ها، نخستین امپراتوری عهد باستان جهان
• اشکانیان، از دودمان پارت ها،
• ساسانیان

عصر جدید:
در تراز جهانی، تعداد پارسی تباران (به شمول تاجیک ها) بیش از 70 میلیون نفر است. نزدیک به 50 میلیون پارسی در ایران زندگی می کنند (حدود 65٪ از کل جمعیت)، 10-15 میلیون پارسی / تاجیک در افغانستان (35-45 درصد جمعیت)، و نیز در حدود 12-15 میلیون تاجیک دیگر در آسیای مرکزی.
پارسیان/ پارسیگویان امروز مردم غالب در ایران، در تاجیکستان و با احتساب هزاره های پارسی زبان همچنین در افغانستان هستند.
در افغانستان، زبان پارسی که به ویژه تاجیک ها (فارسیوان ها) و هزاره ها با آن سخن می گویند، اکثریت قاطع را در استان های هرات، کابل، پروان، پنجشیر، کاپیسا، بدخشان، بغلان، بلخ، بامیان، دایکندی، تخار، فاریاب و کندز [کهندژ-گ.] می سازند. در استان های فراه، جوزجان، غزنی، غور، لوگر، نیمروز، سنمنگان، سر پل، وردک، زابل و ارزگان نیز به پارسی سخن گفته می شود که روی هم رفته افزون بر 60 درصد کل نفوس را در بر می گیرد.
منشأ قومی هزاره ها بحث برانگیز است و در زمینه تحقیقات متفاوتی ارائه می شود.
در روند اسلامی سازی ایران، شمار شایان توجهی از پارسیان به آسیای مرکزی، چین و نیمقاره هند گریختند، جایی که هنوز هم به عنوان یک گروه تباری جداگانه (پارسیان) وجود دارند و در آن جا آیین، آداب و رسوم سنتی و زبان خود را بهتر از ایران حفظ کرده اند.

عزیز آریانفر
ترجمه از آلمانی
منبع: ویکی پیدیا (با اندکی فشرده سازی)
ماخذ:
• Maria Brosius: The Persians. An Introduction. In: Peoples of the Ancient World. Band XVIII. Routledge, London 2006.
• Jahanshah Derakhshani: Die Arier in den nahöstlichen Quellen des 3. und 2. Jahrtausends v. Chr. 2. Auflage. International Publications of Iranian Studies, Teheran 1999, ISBN 964-90368-6-5.
• Richard Frye: Persien. Kindler, Zürich 1962 (auch Magnus, Essen 1975).
• Josef Wiesehöfer: Das frühe Persien. Geschichte eines antiken Weltreichs. C. H. Beck, München 1999, ISBN 3-406-43307-3.
Weblinks
Wiktionary: Perser – Bedeutungserklärungen, Wortherkunft, Synonyme, Übersetzungen
• Encyclopaedia Iranica – wichtige Enzyklopädie, noch im Entstehen begriffen (englisch)
• Fachwissenschaftliche Seite „Iranchamber“ (englisch)
• Jahanshah Derakhshani: Die Arier in den nahöstlichen Quellen des 3. und 2. Jahrtausends v. Chr.

>>>   عجم تغییر شکل یافته 'مُلکُ الجم' به چم (معنی) سرزمین جمشید است(به مرور الجم می گفتند و مُلک حذف شد و "ال" هم به "ع" منقلب گردید) و اعراب به پارسیان فلات ایران
مردمان سرزمین جمشید می گفتند همانگونه که سرزمین خود را 'مُلکُ الرّب' یعنی سرزمین خدای خورشید (رب در اعراب قدیم پروردگار خورشید بود) و عرب تغیر شکل یافته همان است(مُلکُ الرّب) در اینجا هم الرّب با منقلب شدن "ال" به "عین" در آسان عرب به مرور به عرب تغیر یافت.

>>>   ایران بزرگ دارای هفت اقلیم است ( خراسان /طبرستان / سکاستان_ بلوچستان / کوردستان / پارس / آذربایجان/هوجستان_عیلام)

>>>   باتشكر ازجناب اريانفر محترم وترجمه عالي شان.معلومات بسيار خوب ومفيددرمورد پارسي وپارسبان وپارسي زبانان.
درمورد معرفي ولاياتيكه مردمانش به زبان فارسي صحبت ميكنند ،در نوشته مذكور درمورد ولايت غورقابل دقت وپرسش برانگيزاست. " ... علاوه بر ...دراستان غور ووووو ،نيز فارسي صحبت ميكنند".صحت ندارد. جمعيت حدوديك ميليون نفراستان غور همه انها(به استثناي ٧٠ تا ١٠٠ فاميل قوم وردك)يكسره به زبان فارسي صحبت ميكنند.البته با تفاوت اندك درلهجه.

>>>   اگر کسی تا این حد پررو وناسیونالیست، دروغپرداز باشد باید به پشتون ها حق داد که از پته خزانه واسیر دروغ های تاریخی شان دفاع کنند.

>>>   از نظر من مسلمان و بر اساس آیات قران اولین انسان خلق شده الهی حضرت آدم ع است و بعد خانم اش حضرت بی بی هوا س ع .
اینکه پیش از خلقت آدم چه موجوداتی در روی زمین حیات داشتند و چقدر مشابهت هایی با ما آدم ها داشتند بحث های است که مربوط به محققین مربوطه میشود.
اما سوال اساسی برای من این است که وقتی پدر مان آدم و مادر مان هوا پا به زمین گذاشتند و بعد به هم رسیدند به چه زبانی با هم حرف میزدند ؟؟؟
یا اینکه دو برادر که یکی دیگرش را کشت و اولین قاتل و مقتول روی زمین هستند پیش از وقوع این حادثه با چه زبانی با هم مباحثه کردند ؟ هرچند معلوم است که باید همان زبان آدم و هوا باشد.
حتی برای آنهاییکه از قید دین خود شان را آزاد میدانند باز هم این سوال راجع است که اولین زبان مکالمه موجود دوپایی به نام انسان کدام زبان بوده ؟

>>>   🐟🐳 ای عزیزان پارسیگویشی متوجه شده اید که؛
تمام افراد و اشخاص پشتوزبان در اول بوسیله زبان فارسی و فرهنگ پارسی زبانان بخودش یک مقام و یا بخودشان صفت انسانیت و شخصیت اجتماعی کسب میکنند.
که پس از معرفت اجتماعی اش به اساس حسادت منشی شان، برضد زبان فارسی و برعلیه مردم و فرهنگ پارسی زبانان جبهه جنگ تعصب کینه و دشمنی را آغاز میکنند، چرا؟

>>>   دیر یا زود زبان فارسی را در موزه ها و کتابخانه ها باید جست تردید نکنید .

>>>   اهداف مردم زشت افغانپشتونها اینست (که با ترویج زبان میکروبی-پشتو) فاصله مردم پارسیزبانان فرهنگی ما با مردم تاجکستان ازبکستان ترکمنستان ایران و دیگران ازبین برود و نفاق ایجاد کنند

>>>   🏡 پارسی-فارسی زبان نیروی اعظیم از ادبا شاعرین اپراطورها، پادشاهان، زبان ادب اخلاق انسانیت امنیت فرهنگ، زبان امام بخاری، زبان تاریخ دانش معرفت ثروت، .....، شجاعت دلیری، زبان گرایشی مردم ناافغانستان از تاجکستان ازبکستان، زبان قسمت از مردم کویته پاکستان، زبان تعداد از مردم ترکمنستان، زبان ناحیه از مردم قفقاز، زبان مردم ارمنستان، زبان تعدادی از مردم آذزربایجان، زبان قسمت از مردم عراق، زبان تعدادی از مردم ترکیه و....

>>>   پارسی ها یک تبار باستانی متشکل از هفت قبیله بودند زبان شکوهمند پارسی زبان این مردمان بوده تا به امروز باقی مانده هیچکس در هیچ کجای دنیا نمیتواند ادعا کند از نسل این هفت قبیله است با چه سند و مدرکی ؟(حتی در ولایت فارس ایران ) خود پارسی ها در کتیبه بیستون نژاد خود را ایره ثبت کرده اند که جمع ان ایره ان (ایران) مثل درختان است شما با زبان فراقومیتی پارسی /فارسی نمیتوانید قوم و نژاد تعیین کنید و نباید میان فارسی زبانان اختلاف بیاندازید مفهوم ایره و ایرانوید بسیار فراتر و جامع تر و کامل تر و فراگیر تراز قوم پارسی است زبان فرا قومی پارسی هم بسیار بزرگتر از ان است که در حلقه تنگ قومیت گنجانده شود

>>>   💦 توجه به تمام خوشباوران پارسیزبان/فارسیزبانان که اکنون شما هم در مقابل شان هوشیار و جدی شوید.
اگر کمی تامل و تفکر بدارید آنهمه رفقا، همسایگان و همکاران پشتوزبان که با آنها قبلا تعلقات داشته اید آن همه برخورد روش و ارتباطات شان با شما از روی ریا مکر تملق و جاگرفتن با شما بوده است نه دوستانه.
اگر با دقت متوجه شوید البته بعد از بقدرت گیری رژیم پشتونی-امریکایی طرز برخورد و دوستی پشتونی شان حالا با شما خیلی تفاوت میکند که حتما در برابر تان با کینه آشکار گفتار و رفتار میکنند که سینه شان پر از بغض خاموش است و .......
با این مردم هر نوع تحریم که میتوانید پیشه کنید و برعکس با مردمان همزبان خودتان محکمتر روابط گرفته و در خرید تعاملات و هر نوع همکاری شوید که مردم بدزبان میکروبی شهرستان را دگرگون میکند

>>>   واقعا همین طور است اگر کمی متوجه و دقت کنید می بینید که مردم متعصب پشتوزبانان از مردم فارسیزبان سودا و خرید نمیکنند.
دوما که فروشندگان پشتون مواد شانرا بر بالای مردم فارسیزبان قیمت بی میکنن و خیلی قیمت فروشی میکنند اینا چقدر ظالمی یاد دارند که سودای شان هم غلت است

>>>   برخی نظرات را خوانده ام متوجه خواهید شد چرا میگویم با پشتون زندگی نمیشود

>>>   شهرهای کشور و مسائل ترافیکی پر دغدغه از مردم مفتخور، بیفرهنگ، زشتخوی و نااهل افغانپشتونی پر شده که باید اینها بطرف ذاتگاه سرحدات جنوب رانده شوند ورنه زندگی مایان زشت و نامسلمانی میگردد

>>>   🎨🎮 ای مردم فارسیزبان بیدار شوید (کلمه تشهد) که در بیرون تعمیر مسجد پلخشتی نقشی نگارش و نوشته شده بود همان کلمه شهادت توحیدی را رژیم سرکش افغانپشتونی از تعمیر مسجد پاک و دور کرده است، الله اکبر.
که آغای پشتونژاد رحمت الله نبیل وردکی، رئیس امنیت ارگ کرزی و غنی، بگونه حیله گرانه و غیرمستقیم برای رسمیت شناسی و اهداف متحجر-پشتونی و برای پشتونطالبان کمپاین تبلیغاتی میکند به پاریسی چندگانه منافقت پشتونی تعمق کنید و....
خبردار ای پارسیگویان،
که هر فرد و مردمی افغانپشتونی از فرمان خداوند از احکام قرآن و احادیث پیامبر سرکشی و منکر می شوند و برضد اسلام واقعی جنگ و جبهه میگیرند ولی از توهم پشتونپروری و اسلام خودساخته افغانپشتونی بودنش شان تیر نمی شوند، دل و نیت اینان از ذهنیت تحجر قومیتی آلوده و کثیف بوده و پر از بغض کینه مند بر علیه شما بوده و هستند.
که شما هم در برابر شان از نیرنگی و نیروی و هجوم-سخنی کار بگیرید تا مظلوم در برابر ظالمان قرار نگیرید

>>>   در سال ۱۹۳۵ از دیگران خواسته شد که بجای اشتباه سنتی خود در فارس خواندن این منطفه آن را ایران بگویند. در ایران آن را همیشه ایران میگعتند.
از دوره ساسانی حدود نام ارانشتر ایرانشهر کاملا عادی بود و در نوشته های پس از یورش راهزنان تازی هم باز نام ایران بود‌.
در دوره رضاشاه پهلوی جنبش زبانی فرهنگی در ایران رشد شدید داشت که بیشتر نویستدگان مشهور معاصر مانند صادق هدایت و بهار و... ازان زمان هستند. واژگانی مانند بهداشت، دانشگاه، سپاه، ارتش و... که در ایران هست ولی در خراسان نیست از همین دوره و بازنگری نوشته های پارسیگ بوده است وگرنه در دربار قاجار هم صحه، تعلیم و تربیه، عسکر میگفتند.
در پی این جنبش بودکه از غربیها خواسته شد نام این خاگ را همان چیزی بخوانند که برای چندهزار سال خود مردم منطقه بدان میگفتند که ایران بود.
اینکه بخواهند پشتونهای ضدفرهنگ را بزرگ کنند و اعتراض انها را وزنی دهند یا بگویند به تاسی از نازیسم در المان نام فارس ایران شد دروغی است که با اسناد تاریخی درتضاد است. در سنگ نبشته های ساسانای واژه ایرانشهر بسیار روشن است و حتی داریوش بزرگ خود را شاه ایران میخواند و در توضیح استانها از باکتریا(بلخ) و هریوا ( هرات ) و نیز یاد میکند‌. پشتونها و ترکها از وحشی و بی بوته بودن بشدت در رنج بوده و هستند و بشدت تلاش میکنند با دروغهای تاریخی برای خود هویت جعل کنند.

>>>   ما در ایران همیشه به خودمان ایرانی می گفتیم.. من الان 60 سالم هست، پدر بزرگم هم می گفت ایرانی. فارسی! نشنیدم جایی نوشته باشه که یک ایرانی غیر مردم فارس بگوید من فارسی هستم! فارسی زبان هست و فارس هم نام یک امپراطوری بود، کشور فارس ما نداشتیم.. فارس یک اقلیم از اقالیم ایران بوده و هست که در یک دوره بزرگ بوده

مهلت ارسال نظر برای این مطلب تمام شده است